Yüzüklerin Efendisi'nin ikinci filmi İki Kule'de , Entler adı verilen ağaç benzeri yaratıklardan oluşan bir ordu, karanlık ormanlarda kilometrelerce yürüyerek savaşa gider. Kötü büyücü Saruman'ın kalesine vardıklarında, Entler dev kayalar fırlatır, duvarların üzerinden atlar ve hatta düşmanlarını yok etmek için bir barajı bile yıkarlar.
Entler gibi hareketli ağaçlar bilimkurgu ve fantastik dünyalarda bolca bulunur. Galaksinin Koruyucuları'ndaki ağaç benzeri uzaylı Groot , uçmak için incecik kanatlar kullanır. Evermean adlı ağaçlar, The Legend of Zelda: Tears of the Kingdom video oyunundaki ana karakter Link ile savaşır. Harry Potter'ın Whomping Willow'u ise, fazla yaklaşan herkesi şaşkına çevirir.
Mahallemizdeki ağaçlar, bu kurgusal gezginlerin yanında hareketsiz görünebilir, ancak gerçek ağaçlar ve ormanlar da hareket eder. Sadece bunu çok ama çok yavaş yaparlar.
İklim Değişikliği Ağaç ve Ormanları Nasıl Etkiliyor?
Tüm ağaçlar, tohumları fidan haline geldikçe hareket eder ve güneş ışığını besine dönüştürmek için güneşe doğru uzarlar. Ancak gölgeli bir yerde filizlendiklerinde daha çok çalışmak zorunda kalırlar. Ağaçlar, dallarını yavaşça güneşli bir yöne doğru uzatarak, mümkün olan en fazla güneş ışığını alacak şekilde yönlenirler; bu olguya fototropizm denir.
Ağaç kökleri de hareket eder. Toprakta nem algıladıklarında, ağaçlar köklerini olası su kaynağına doğru iterler. Yeraltında su ararken, kökler kuyulara ve tesisatlara girebilir. San José'deki Kosta Rika Üniversitesi'nde bitki fizyoloğu olan Gerardo Avalos, "Bazen insanların tuvaletlerine de giriyorlar," diyor.
Tek tek ağaçlar nehirleri geçemez ve dağlara tırmanamazken, ormanların tamamı bunu başarabilir. İklim değişikliği ise bu yolculukları tehlikeli hale getiriyor.
Ekolog Leslie Brandt "Ağaçlar sonsuza dek göç ediyor" diyor. Son buzul çağında, Kanada'nın büyük bir kısmını ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeyini bir buz tabakası kapladığında, birçok ağaç türü daha sıcak güney iklimlerine sığındı. Kuzeydeki yaşam alanları soğudukça, tohumlar daha sıcak güneyde yeşerdi. Ormanların güney kenarlarında daha fazla yeni ağaç büyürken, kuzeydeki yaşlı ağaçlar öldü. Brandt, ormanların yılda yaklaşık 100 ila 500 metre hareket ederek yavaşça göç ettiğini söylüyor.
Ancak günümüzde insan kaynaklı iklim değişikliği, yaşam alanlarını ormanların hareket edebileceğinden daha hızlı değiştiriyor. Yükselen okyanuslar, dünya çapında kıyı mangrov ormanlarını tehdit ediyor. Kanada'daki yüksek sıcaklıklar, beyaz ladinlerin yetişmesini zorlaştırıyor. Amerika'nın güneybatısındaki kurak koşullar ise pinyon çamlarına zarar veriyor.
Brandt, "Ağaçlar yetişemiyor," diyor. "Bu yüzden insanlar onları hareket ettirerek onlara yardım ediyor."
Bazı bilim insanları, uygun koşullara sahip bölgelere tohum ekiyor. Hatta bazen, değişen doğa koşullarıyla başa çıkamayacak durumda olan türleri, yeni koşullara daha uygun türlerle değiştiriyorlar.
Brandt, Minnesota'da Mississippi Nehri kıyısındaki ağaçları inceledi. Bölge son zamanlarda daha sık ve şiddetli su baskınlarına maruz kalıyor ve istilacı böcekler ormanları yok ediyor. Gümüş akçaağaç gibi taşkın yatağı ağaçları ölüyor ve büyümekte zorlanıyor.
Brandt, "Kaybolan ağaçların yerine, mevcut iklime daha iyi uyum sağlayan kavak ve söğüt gibi ağaçları dikmeyi hedefliyoruz" diyor.
Brandt ve meslektaşları, Minnesota'nın kuzeyindeki Superior Ulusal Ormanı için orman yöneticilerinin iklim değişikliğine hazırlanmasına yardımcı olacak bir rehber kitap hazırladı. Ekip, orman göç planının toplum ihtiyaçlarıyla uyumlu olmasını sağlamak için bilim insanları ve yerel yerli kabilelerle birlikte çalışıyor.
Brandt, "Ormanı tamamen değiştirmek istemiyoruz," diyor çünkü insanlar “o ağaçlara güveniyor.”
